به گزارش الف؛ "اندیشکده کوئینسی" در گزارشی ضمن پرداختن به آخرین تحولات مرتبط با "مذاکرات هسته ای وین" (با محوریت احیای توافق برجام)، به طور خاص به منتقدان و مخالفان احیای برجام حمله کرده و تاکید نموده که استدلال های آن ها مبنی بر اینکه انعقاد یک توافق اتمی با ایران، قادر نیست دغدغه ها در مورد "نقطه گریز هسته ای ایران" را رفع کند، اساسا از موضوعیت برخوردار نیست و این دسته از افزاد باید بدانند که هیچ گزینه مطمئن و معتبر دیگری در مقایسه با برجام در چهارچوب معادله اتمی ایران وجود ندارد و عدم توافق با تهران حتی می تواند موجب پیشرفت های اتمیِ گسترده‌تر و وسیع‌تر ایران نیز شود. جدای از این ها، ایران هیچ نشانه ای دال بر اینکه سعی دارد تا به سلاح های اتمی دست پیدا کند نیز از خود بروز نداده است.
اندیشکده کوئینسی در گزارش خود می نویسد:
«همزمان با تشدید رایزنی های دیپلماتیک در چهارچوب مذاکرات هسته ای وین با محوریت احیای توافق برجام، بار دیگر برخی مخالفت ها در مورد چهارچوب و ماهیتِ احیای توافق مذکور مطرح می شوند. مساله ای که البته نمودِ آن را در سال 2015 و در بحبوحه انعقاد توافق برجام نیز شاهد بودیم. با این حال، تازه ترین انتقادها علیه برجام تا حد زیادی معطوف به این قضیه بوده اند که احیای برجام به اندازه کافی توانمندی های ایران در عرصه قدرت هسته ای این کشور را محدود نخواهد کرد. امری که به زعم برخی ناظران و تحلیلگران غربی، از ارزش احیای توافق مذکور تا حد زیادی می کاهد.
استدلال اصلی مخالفان در این باره این است که ایران از زمان خروج دولت ترامپ از توافق برجام(در سال 2018)، پیشرفت های خیره کننده اتمی را تجربه کرده که عملا معکوس سازیِ این روند در شرایط کنونی غیرممکن است. از این منظر، شاید بتوان اورانیوم غنی شده ایران و یا سانتریفیوژهای پیشرفته این کشور را در چهارچوب یک توافق از رده خارج کرد و یا به بیرون از این کشور انتقال داد با این حال، به هیچ عنوان نمی‌شود دانش و تخصص دانشمندان اتمی ایران را نابود ساخت.
در این راستا، سیل قابل توجهی از انتقادات و مخالفت ها علیه احیای توافق برجام، با تمرکز به مفهومِ "نقطه گریز هسته ای ایران" که بر اساس آن تخمین زده می شود ایران در صورت تمایل به دستیابی به سلاح های اتمی، چه میزان زمان نیاز دارد تا بتواند برنامه اتمی خود را به این سمت هدایت کند، متمرکز شده است. در دوره انعقاد توافق برجام، بر اساس آنچه برخی ارزیابی ها ادعا می کردند، ایران دو الی سه ماه با تولید سلاح های اتمی فاصله داشت که این دوره زمانی بر اساس برجام به یک سال افزایش یافت. در این راستا، مخالفان برجام اینگونه ادعا می‌کنند که با فرضِ عدم توانایی جهت حذف توانمندی های تخحصصی و فنی ایران، حتی احیای برجام نیز نمی‌تواند بار دیگر زمان گریز هسته ای ایران را به یک سال افزایش دهد و در بهترین حالت می تواند این دوره را به شش ماه برساند.
در این زمینه اولین نکته ای که باید مد نظر داشت(بویژه مخالفان برجام باید آن را مد نظر قرار دهند) این است که در ابتدا این "ترامپ" و دولت وی بودند که به توافق برجام خیانت کردند. البته که مخالفان افراطی برجام نیز در این مسیر همه جوره آن ها را تحریک کردند. امری که در نهایت منجر به پیشروی های قابل توجه اتمی ایران شد و وضعیت اسفبار کنونی را ایجاد کرد. اگر ایالات متحده آمریکا به تعهدات خود در چهارچوب برجام وفادار می‌ماند، هیچ دلیل نبود که ایران ورای برجام دست به پیشرفت های اتمی بزند و در این چهارچوب، همچنان نقطه گریز هسته ای در چهارچوب معادله برجام برای ایران همان یک سال بود.
البته در این میان مفید است که بفهمیم نقطه گریز هسته ای به چه معنایی هست و در عین حال به چه معنایی نیست. اگرچه این مفهوم جهت نشان دادن اندازه و سطوح غنی سازی ذخیره مواد شکاف پذیر، مفهومی مناسب به نظر می رسد با این حال این مفهوم به خوبی توضیح دهنده زمانِ قبل از دستیابی یک کشور به سلاح های اتمی نیست. دستیابی به یکچنین سلاحی نیازمند توانمندی های فنی به مراتب بیشتری است که از آن جمله می‌توان به تبدیل اورانیوم غنی شده به یک هسته فلزی و تمامی دیگر جنبه های طراحی و ساختِ یک موشک که سلاح اتمی روی آن سوار شود، اشاره کرد. با توجه به همین مراحل پیچیده است که می توان گفت ایران همچنان با آنچه منابع غربی مبنی بر نزدیکی این کشور به مرحله دستیابی به سلاح های اتمی اشاره می کنند، فاصله دارد.
منتقدان برجام باید بدانند که هر چه ایران در پاسخ به رویه های غرب در قالب معادله برجام، اقدام به پیشروی اتمی کند، توانمندی های آن در ابعاد مختلف گسترش پیدا می کنند که این مساله کاملا علیه منافع غرب است. منتقدان باید بدانند که هرگونه توافق با ایران، به مراتب بهتر از عدم توافق با این کشور است.
مخالفان برجام که متمرکز بر گزاره نقطه گریز هسته ای ایران و کاهش دوره زمانی آن از یک سال به شش ماه هستند، دولت بایدن را متهم می کنند که مایل است توافقی به مراتب "بدتر" از نسخه اولیه اصلی توافق برجام با ایران را بپذیرد. با این حال، این دسته از منتقدان هیچگاه نکات منفی عدم توافق با ایران را مد نظر قرار نمی‌دهند. در واقع آن ها نمی گویند که در صورت توافق نکردن با ایران، چه گزینه هایی روی میز است و چه تبعاتی نامناسبی برای آمریکا و متحدان منطقه ای و بین المللی آن ایجاد خواهد شد.
منتقدان باید بدانند که در صورت عدم احیای برجام، نقطه گریز هسته ای ایران که آن ها مدام روی آن مانور می دهند، به یک ماه و یا حتی کمتر کاهش پیدا خواهد کرد.
باید توجه داشت که لفاظی های مخالفانِ برجام که نقطه تاکید مخالفت های خود را بر نقطه گریز هسته ای ایران قرار داده است، به دو مساله مهم دیگر بی اعتنایی می کند. یک مساله این است که اگر واقعا برخی نسبت به نقطه گریز هسته ای ایران دغدغه‌مند هستند، باید بدانند که بهترین راه حل در این زمینه نظارت بر فعالیت های هسته‌ای ایران و انعقاد یک توافق اتمی با این کشور است نَه اینکه با کلیت یک توافق مخالفت شود. باید در ذهن داشد که اکنون هیچ ابزار موثر و کارآمدی جهت متوقف ساختن برنامه اتمی ایران وجود ندارد.
نکته دوم که مورد بی اعتنایی قرار می گیرد این است که اساسا نقطه گریز هسته ای زمانی معنا دارد که یک کشور بخواهد از توافق هسته ای نظیر برجام خارج شود و در رقابت برای ساخت تسلیحات اتمی باشد. این در حالی است که تا به امروز هیچ نشانه ای دال بر اینکه ایران یکچنین تصمیمی داشته باشد دیده نشده است. باید به یاد داشته باشیم که ایران در قالب توافق برجام، محدودیت های قابل توجهی را بر برنامه اتمی خود پذیرفت. این در حالی است که اگر این کشور بنا داشت تا سلاح های اتمی تولید کند، اساسا تمایل آن به مذاکره با غرب و انعقاد برجام و اکنون احیای این توافق، کاملا بی معنی بود.
رویه ای که مخالفان برجام بر آن تاکید دارند و مبتنی بر تداوم تحریم ها علیه ایران ومنزوی سازی تهران است عملا ایران را ترغیب خواهد کرد تا پیشروی های اتمیِ بیشتری را در دستورکار خود قرار دهد. باید توجه داشت که در فضایی که ایران با تهدیدات فزاینده نظامی علیه خود رو به رو باشد نیز اساسا گرایش این کشور به انجام پیشرفت های بیشترِ اتمی تقویت خواهد شد. در این میان، امن ترین راه حل در چهارچوب معادله اتمی ایران انعقاد یک توافق هسته ای با این کشور است. باید توجه داشت تا زمانی که ایران بنای نقض نقطه گریز هسته ای خود را نداشته باشد، اساسا صحبت در این رابطه امری بیهوده، بی معنا و البته انحرافی است.»
*لینک:
https://responsiblestatecraft.org/2022/02/09/dont-listen-to-iran-deal-opponents-phony-complaints-about-breakout/?_ga=2.68639569.19984057.1644443872-143118259.1644443872
